WAJERA

Beresjiet/Genesis 18:1 – 22:24
II Koningen 4, 1-37

Onderhandeling

Er gebeurt van alles in deze sidra. Awraham en Sara krijgen bezoek van drie engelen. Die hebben twee boodschappen: Sara krijgt een kind, al 80-jarige, en Sdom (Sodom), de stad waar neef Lot leeft, zal samen met het stadje Amora (Gomorra) zullen worden vernietigd. Hun tent staat bij de bossen van Mamre, waarvan we in de volgende sidra lezen dat die te vinden zijn bij Kiriat Arba/Chevron (Hebron). In deze sidra is ook de onderhandeling te vinden tussen Awraham en de Eeuwige. Gaat de Almachtige ook zijn voornemen uitvoeren om Sdom te vernietigen als er vijftig rechtvaardigen in de stad te vinden zijn? Nee. En als het er 45 zijn? Nee. En als het er maar dertig zijn? Nee. En twintig? Nee. En bij slechts tien rechtvaardigen? Nee. Maar kennelijk waren er geen tien rechtvaardigen. Sdom en Amora gaan worden vernietigd.

Mannenontucht

Twee engelen gaan naar Sdom en krijgen onderdak bij Lot. Alle (!) mannen van Sdom eisen van Lot dat hij ze op straat zet, zodat zij ontucht met hen kunnen plegen. Lot laat de gastvrjheid prevaleren boven de bescherming van zijn dochters. Hij biedt de seksueel verhitte mannelijke bevolking zijn dochters aan. Zoals wel vaker bij het lezen van een tekst in Tanach gaan mijn haren overeind staan. ‘Gelukkig’ is het tuig niet in de dochters geïnteresseerd. Maar de dochters van Lot maken zelf, qua seksuele voorschriften, ook een hele rare move. Nadat zij met hun vader zijn gevlucht (hun moeder is onderweg in een zoutpilaar veranderd omdat zij het verbod om om te zien negeerde), plegen zij incest met hun (totaal onbewuste, want straalbezopen) vader, omdat ze denken dat hij nog de enige man op aarde is. Zij worden zwanger van hem. Twee volkeren levert dat op, twee volkeren waarmee de Bné Jisrael, uiteindelijk problemen krijgen: de Moawieten (Moabieten) en de Ammonieten.

Zuster

Nog een bizar verhaal over seksualiteit. Terzijde, hoe naar ook, ik ben er trots op dat Tanach, onze eerste codex, de tekortkomingen, aberraties, stomme plannen, hoogmoedige acties, de ver dragende consequenties van dronkenschap, en wat dies meer zij, niet van de bladzijden afschuift, maar ze er juist op zet. Geen politieke correctheid in de Tanach Papers. Dus krijgen we ook het verhaal van Sara die in de harem van koning Awimelech terecht komt. Voor de tweede keer in haar leven wordt Awraham niet gedood vanwege zijn bloedmooie Sara, omdat hij kan zeggen – en zegt! – dat zij zijn zuster is. Dat is ze niet, ze is een half-zuster, maar soit. Bijna had Awimelech met Sara geslapen, maar de Almeedogende behoedt hem daarvan. Niet de dood door Awimelechts executeurs is Awrahams lot, maar een enorme rijkdom, die hij van de koning van Gerar meekrijgt.

Hagar

Alsof we nog niet genoeg verhalen hebben gekregen krijgen we ook nog het verhaal van Sara, die inderdaad een kind krijgt, en van Hagar, de slavin, die met Jismaël, de eerste zoon van Awraham, de wildernis wordt ingestuurd. Op voorspraak van Sara. Awraham wil dat niet, maar de Eeuwige geeft hem de opdracht naar Sara te luisteren en aan haar wens te voldoen. Jisjmaël, in het verhaal wordt gesuggereerd dat hij een jong kind is, maar dat is hij niet, wordt gered. Ook hij, zo wordt aan Hagar beloofd, zal tot een groot volk worden. Die voorspelling is uitgekomen.

Offer

En dan de uitsmijter: Awraham krijgt de hartverscheurende, zielsverscheurende, hersenkrakende opdracht zijn zoon Jitschak (Isaak) op het offerblok te leggen (drie dagen gaans van waar zij wonen) en te offeren. Een van de meest spirituele mensen die ik ken, vindt dat een van de gruwelijkste verhalen die er zijn. Ik niet. Maar dat komt omdat ik een totaal andere interpretatie heb van wat daar gebeurt. Drie dagen heeft Awraham zich voorbereid op deze beproeving (de tekst noemt het een test). En als hij dan als een volleerde jhadist klaar staat om zijn zoon met een halssnede van het leven te beroven, laat hij zich stoppen op het laatste moment. De adrenaline moet hem uit de oren komen. Hij moet helemaal fysiek en mentaal ‘klaar’ zijn voor deze slachtpartij. Hij moet zijn bewustzijn en zijn geweten op de een of andere manier op ‘o’ hebben gezet. Hij moet alle gevoelens van liefde en barmhartigheid n zichzelf onderdrukken. Dus hij staat daar, klaar om…. en dan komt er een stem uit de hemel die zegt: „Strek je hand niet uit naar de jongen en doe hem niets (…)”. Dat Awraham daarnaar kan luisteren is het echte wonder. Vind ik. Er staat niet bij dat de engel brulde of loeide of dat er, zoals bij de Sinaï later, een enorm spektakel van vuur en geluid was. Simpelweg: Doe het niet!

Kinderoffers

Ik stel me voor dat het misschien wel fluisterend werd gezegd. En. hij doet het niet. Voor het joodse volk zijn daarmee mensenoffers een zaak van het verleden.
Wat niet wil zeggen dat ouders hun kinderen niet opofferen. Gedreven door hun ambities (workoholics), of door hun sekshormonen (overspel; echtscheidng), of door hun verslavingen (alkohol, drugs, gokken, roken, seks) of door hun wanen (in de vorm van ideologieën of fundamentalistische religies of fanatieke strijd voor ‘het goede doel’) . Voor velen moeten de kinderen zich aanpassen aan wat pa of ma wil; niet gewoon maar wil, maar dwngend wil, ten koste van alles. Awraham was anders dan dit soort ouders, maar hij scheerde met zijn godsvruchtige wil om Jitschak te offeren langs het randje. En de midrasj (uitleg van Tanach) zegt dat er wel degelijk een slachtoffer was: Sara, die toen zij hoorde wat er was gebeurd, stierf.